آغاز دین
? أَوَّلُ الدِّينِ مَعْرِفَتُهُ
آغاز دين، شناخت خداست،
? وَ كَمَالُ مَعْرِفَتِهِ التَّصْدِيقُ بِهِ
و درست شناختن او باور داشتن اوست،
? وَ كَمَالُ التَّصْدِيقِ بِهِ تَوْحِيدُهُ
و درست باور داشتن او یگانه دانستن اوست.
? وَ كَمَالُ تَوْحِيدِهِ الْإِخْلَاصُ لَهُ
و درست یگانه دانستن او،خالص ساختن خود و اعمال خود برای او و به نحو شایسته اطاعت کردن او است
? وَ كَمَالُ الْإِخْلَاصِ لَهُ نَفْيُ الصِّفَاتِ عَنْهُ
و درست خالص ساختن خود و اعمال خود برای خدا، نفی صفات )زایل بر ذات و یا نفی صفات ممکنات( از اوست.
? لِشَهَادَةِ كُلِّ صِفَةٍ أَنَّهَا غَيْرُ الْمَوْصُوفِ
چرا که هر صفتی، (که محدود و زاید بر ذات باشد) گواهی میدهد که چیزی غیر از موصوف است
? وَ شَهَادَةِ كُلِّ مَوْصُوفٍ أَنَّهُ غَيْرُ الصِّفَةِ
و هر موصوفی نیز شهادت میدهد که چیزی غیر از صفت است.
✍ شرح:
? بالاترین مرتبه دین داری شناخت خداوند است. یعنی تا بنده خدای خویش را درست نشناسد دین دار نمیشود. و دینداری در حقیقت اطاعت از پروردگار در همه شئون است. بنده تنها از خدایی اطاعت تام میکند که اورا درست شناخته باشد. یعنی کمال معرفت وشناخت خداوند به دینداری کامل بنده کمک میکند.
? مرتبه ی اعلای شناخت خدا از درست باور داشتن او شروع میشود. باور به اینکه اوخدای یکتاست، حی و ناظر است. شریک و مانند ندارد.
? بالاترین مرتبه شناخت خدا به یگانگی این است که او را خالصانه اطاعت کنی. تنها برای او عبادت کنی. همهی اعمالت را فقط برای او انجام بدهی.
? و کمال خلوص بندگی در این است که برای خدا صفتی را که مثل صفات بندگان است در نظر نگیری.زیرا که صفات بندگان محدود هستند. وصفات الهی با ذات او یکی است. خالص نمودن اعتقاد به خدا این است که صفاتش را اضافه بر ذاتش نپنداری.