مدیریت اجتماعی در اسلام
بسم الله
حالا خب البته؛ خیلی وقت هست که فرصت خدمت در حسینیه‌مان نصیب این حقیر سراپا تقصیر نشده. که بنشینم و برای خواهرهای عزیزم در آن حسینیه مکرم؛ سخنرانی کنم.
امروز قصد کردم خودم را به مجلس‌شان برسانم و اگر فرصتی دست بدهد درباره‌ی یک موضوعی که چند وقتی است ذهنم را به خودش مشغول کرده صحبت کنم.
من معتقدم در دین اسلام دو نظام برای رتق و فتق امور ایجاد شده که در ضمن آیات و روایات و اعمال ائمه علیهم السلام به آنها به صورت دقیق اشاره شده اما هیچ وقت خود این دو نظام کاری موضوعیت نداشته است.
شاید هم داشته؛ اما الان از چشم ما مغفول مانده. چون گذشته‌ی اسلام تا عصر ما با این دو نظام خوب پیش رفته اما به ما که رسیده نظام فکری‌مان هم حتی گسسته شده. این احتمالا همان جایی باشد که کارمان در آن لنگ می‌زند و گیر افتاده.
به هر حال!
ما وقتی در نظامات حکومتی و کاری و روال فعالیتی در دین اسلام توجه می‌کنیم؛ به دو نکته برخورد می‌کنیم.
اول: ولایت که از خدای متعال شروع شده و به رسول خدا صلوات الله علیه و آله و سلم رسیده و بعد امیرالمومنین علی علیه السلام را شامل شده و رسیده تا حضرت حجت بن الحسن العسگری علیه السلام.
دوم: نظام وکالت. که در طی آن حضرات معصومین علیهم السلام به تربیت افراد خاص و توانمند می‌پرداختند و ایشان را که امین آنها بودند در مناطق مختلف بلاد اسلام می‌فرستادند تا نماینده‌ی ایشان در آن شهرها باشند.
این دو نظام در کوچکترین نهاد‌های اجتماعی هم دیده شده.
در شهر‌های کوچکتر علما بر مردم ولایت داشته‌اند.
در مساجد اساتید بر مردم ولایت داشتند.
در طایفه؛ بزرگ خانواده بر افراد طایفه ولایت داشته است.
در خانواده؛ پدر و شوهر ولایت دارد.
وقتی پدر نیست؛ مادر ولایت دارد.
حتی وقتی ولی سرپستی برای شخصی یا اموری وجود نداشته باشد؛ حاکم شرع ولی آنهاست و باید از آنها سرپرستی کند.
در طرف دیگر افراد موظف شده‌اند تا ولایت این عده را بر عهده بگیرند. البته اگر بر مدار صلاح و رستگاری قدم بردارند.
برای شبکه‌ی وکالت هم همین طور است.
وکیل‌ها درجه و رتبه داشتند. از نزدیک‌ترین علما به حضرات معصومین علیهم السلام شروع می‌شدند تا روحانی مسجدی در دهات دور افتاده بلاد اسلامی. البته این نمایندگان لزوما در مناصب حکومتی استقرار نداشتند. چرا که اساسا حکومت رسمی در دست امامان معصوم علیهم السلام نبوده. اما امور عبادی و سیاسی مردم را این نمایندگان مدیریت می‌کردند.
این طور که پیداست شبکه سازی و مدیریت اجتماعی یکی از کارهای مهم تو دین اسلام است.
نظر شما در این باره چیست؟
